به گزارش روابط عمومی خانه کتاب و ادبیات ایران، به‌مناسبت دومین سالگرد شهادت سردار شهید حاج‌قاسم سلیمانی، نشست معرفی و بررسی کتاب «مرد آسمانی»، شنبه (یازدهم دی‌ماه ۱۴۰۰) با حضور حجت‌الاسلام‌والمسلمین محسن دریابیگی (عضو هیأت علمی شورای عالی انقلاب فرهنگی)، سیدجلال موسوی (مدیرکل دفتر تدوین و راهبری اسناد و سیاست‌های آموزش و پژوهش ستاد علم و فناوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی) و حاج اکبر شیخ‌بابایی (رئیس خانه فرهنگ ایران در بغداد) برگزار شد.
روایت‌ها در «مرد آسمانی» مسکوت باقی نماند
در ابتدای این نشست عباس صفایی‌مهر (کارشناس و مجری) به معرفی کتاب «مرد آسمانی» پرداخت و اظهار کرد: کتاب حاضر خاطرات حاج اکبر شیخ‌بابایی است که سالیان متمادی در منطقه بوده و در حوزه فرهنگی فعالیت می‌کنند. با توجه به اینکه این کتاب در دومین سالروز شهادت حاج‌قاسم منتشر می‌شود اما ایشان به عنوان نویسنده و راوی محدودیت‌های زیادی در نگارش کتاب داشتهاند؛ چون به هرحال این وقایع، جزئی از تاریخ زنده است و ملاحظات امنیتی دارد و امکان شرح مباحث مانند زمان، مکان و جزئیات به‌صورت مبسوط وجود ندارد. اما نویسنده تلاش کرده و علی‌رغم محدودیت‌هایی که روایت را عقیم می‌کند اهتمام به خرج داده تا اجازه ندهند روایت‌ها مسکوت باقی بماند و روشنگری‌ها اتفاق نیافتد. در واقع آقای شیخ‌بابایی هم در کتاب به این مسئله تأکید داشتهاند که هرشخص به اندازه بضاعتش باید در معرفی شخصیت حاج قاسم تلاش کند.
شهید قاسم سلیمانی در همه‌حال مراقب نفسشان بوده‌‌اند
حجت‌الاسلام‌والمسلمین محسن دریابیگی شخصیت‌هایی مانند حاج‌قاسم سلیمانی را بسیار گرانمایه و ارزشمند معرفی کرد و یادآورشد: متأسفانه آن‌طور که شایسته است نتوانسته‌ایم این چهره‌ها را معرفی کنیم. این افراد، شخصیت‌هایی هستند که جنسشان با ما فرق می‌کند و مرگ‌آگاهانه زندگی می‌کنند. درواقع آنچه که ما از آن فرار میکنیم، آن‌ها به استقبالش می‌روند و تجاربی دارند که ما از آن‌ها محروم هستیم و این تجارب در سایه مرگ‌آگاهی به وجود می‌آید. ما تجربه این را نداریم که زیر تیغ، تفنگ و گلوله و در مواجهه با دشمن بخواهیم این‌گونه معنوی زندگی کنیم و حتی یک لحظه غفلت نداشته باشیم. اما این شخصیت در شهید سلیمانی وجود داشت. حاج قاسم را می‌شود طوری نوشت که ادیان دیگر هم نسبت به ایشان کرنش کنند و امید است این کتاب مدخلی برای روایت‌های دیگر باشد.
او اظهار کرد: موقعیت کنونی محدودیت‌هایی دارد که این محدودیت‌ها مانع از این است که چهره کامل شهید آشکار شود و با توجه به این محدودیت‌ها می‌شود تا حدی پرده از چهره این شهید برداشت. افرادی که تابع معصومین(ع) باشند تا حدی به مظلومیت مبتلا هستند. به‌عنوان مثال شهید قاسم سلیمانی همان‌طور که در کتاب آمده، قبل از شرکت در هر جلسه، از عوامل برگزاری جلسه درخواست می‌کرده که کسی در مراسم از ایشان تعریف نکند و این نشان می‌دهد که این شهید در همه‌حال مراقب نفسشان بوده‌‌اند و همین است که در مواجهه با ایشان، مردی را می‌بینیم که گویی خود را در حجاب فرو برده است.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین محسن دریابیگی در پایان سخنان خود گفت: آنچه ما باید انجام دهیم این است که شخصیت واقعی حاج قاسم به‌عنوان یک شخصیت غیر معصوم که دارای ضعف‌ها و قوت‌هایی است را معرفی کنیم که البته قوت‌ها در ظرف زمانی ما بر ضعف‌ها غلبه داشته و به هرحال باید تکه روشن و تار نمایش داده شود تا اعتماد مخاطب امروزی جلب شود که نویسنده قصد ابرمردسازی ندارد.
حاج‌قاسم سلیمانی در هر مقطع از زندگی دنبال شهادت بود
در بخش بعدی این نشست حاج‌اکبر شیخ‌بابایی ضمن تسلیت دومین سالروز شهادت حاج قاسم سلیمانی عنوان کرد: امید است کتابی که نگاشته شده در راستای تقویت مکتب شهید سلیمانی باشد. در رابطه با مکتب شهید سلیمانی صحبت‌کردن کار ساده‌ای نیست، اما آب دریا را اگر نتوان کشید/ به قدر تشنگی باید چشید. من هم تلاش کردم در این زمینه سهمی داشته باشم و از آنجا که بنده، نیرو و سرباز ایشان بودم، خاطراتی را ثبت کرده‌ام که حاصلش این کتاب شده است.
وی اظهار کرد: این کتاب یک سال قبل نوشته شده و 35 خاطره ناب را دربردارد و خاطراتی را شامل می‌شود که شخصا با ایشان داشتم یا از طریق یک واسطه به من رسیده و عین واقعیت بوده و در این کتاب به چند مورد اشاره شده است.
او همچنین مطرح کرد: نکته‌ای که وجود دارد این است که من حدود 30 سال است در کشورهای اسلامی و عربی مشغول فعالیت هستم، اما تاکنون نتوانسته‌ام دو نفر از عرب‌زبان‌ها را متحد کنم، ولی می‌بینیم که حاج قاسم در جنگ، نیروهای نظامی که مهم‌ترین مؤلفه برای جنگ به شمار می‌روند را از بین افرادی با ملیت، فرهنگ و زبان‌های مختلف در کشوری که غیر خودی است با حقوق اندکی به کار می‌گیرد و همه آن‌ها نیز ایشان را دوست دارند و در جنگ هم پیروز می‌شوند. باید چنین شخصیتی با این ویژگی‌ها به دنیا معرفی شود.
شیخ‌بابایی در پایان سخنان خود گفت: مطلب دیگر که در کتاب «مرد آسمانی» به آن اشاره شده بحث شهادت و شهید از نگاه حاج قاسم است و این جمله ایشان که می‌فرمایند: «باید شهید باشی تا شهید شوی» را من به‌تازگی شنیده‌ام، اما در کتاب آورده‌ام که حاج‌قاسم سلیمانی در هر مقطع از زندگی دنبال شهادت بوده و از همه می‌خواست که برایش دعا کنند که شهید شود و این موضوع در کنار ابعاد فرهنگی شخصیت ایشان در کتاب مورد توجه قرار گرفته است.
حاج قاسم؛ فرمانده‌ای در میان مردم
در ادامه سیدجلال موسوی به انگیزه حضور خود در این نشست اشاره کرد و افزود: در دوگانگی آمدن و نیامدن به این برنامه بودم و با خود فکر می‌کردم که من چه ویژگی‌ای دارم که بخواهم درباره شهید سلیمانی صحبت کنم که با مطالعه کتاب «مرد آسمانی» به این نکته برخوردم که حاج اکبر شیخ‌بابایی در مقدمه کتاب اشاره کرده‌اند که من شخصیتی نیستم که بخواهم درخصوص شهید سلیمانی بنویسم و در جای دیگر نیز می‌گویند که هرشخص با هر توانی که دارد باید برای معرفی حاج قاسم تلاش کند، مبتنی بر این نگاه بر خود وظیفه دانستم در جلسه شرکت کنم و از محضر استادان بهره ببرم.
او در ادامه بیان کرد: ما معمولا وقتی از علما و شهدا نقل میکنیم، آن‌ها را افرادی معرفی میکنیم که عالم‌زاده هستند، مادران دائم‌الوضو و پدران عابد داشتهاند. جالب این است که در رابطه با حاج‌قاسم خیلی به این موارد تأکید نشده و ایشان همان اوایل جنگ تحمیلی وقتی می‌خواستند جذب سپاه شوند در گزینش رد می‌شوند. حاج‌قاسم ازجمله شخصیت‌هایی است که باید در حوزه نظام آموزشی و سیاستگذاری به‌عنوان الگو معرفی شود. در شرایط کنونی با توجه به اینکه از نظر زمانی از جنگ تحمیلی فاصله گرفته‌ایم، دانشجویان نمی‌توانند خود را به شهدای جنگ تحمیلی نزدیک کنند؛ اما حاج قاسم را خیلی‌ها از نزدیک دیده‌اند و درک کرده‌اند. حاج قاسم سلیمانی در کنار اینکه شخصیت معمولی داشت اما رشد کرده است؛ یعنی حاج‌قاسم دوران جنگ تحمیلی با حاج‌قاسم در دوران مدافعان حرم را نمی‌شود مقایسه کرد.
وی افزود: گاهی در بحث‌هایی که با دانشجویان داریم، مطرح می‌کنند که حاج قاسم چه ویژگی‌ای داشت که حاج قاسم شد؟ پاسخ این است که حاج قاسم شخصیتی بود که داعشی‌ها از اسم ایشان می‌ترسیدند، در کنار این ابهت ویژگی‌هایی داشتند که در کتاب مطالعه میکنیم؛ مانند احترام متقابل، احترام به عقاید دیگران، مسئولیت‌پذیری، اعتماد بهنفس، شوق شهادت، فرامرزبودن، اعتدال و خانواده‌دوست بودن که البته شهدای دیگر هم این ویژگی‌ها را داشتهاند اما همه این ویژگی‌ها را نمی‌توانستند با هم داشته باشند. تعداد ویژگی‌های مثبت حاج‌قاسم خیلی بیشتر از نقاط ضعفش بود.
سیدجلال موسوی در پایان صحبت‌های خود گفت: خصوصیاتی مانند مهربانی، دلسوزی و خاکی بودن در یک سرباز، کار خارق‌العاده‌ای نیست، اما زمانی مهم است که این سرباز فرمانده می‌شود و رشد دنیایی و مسئولیت‌هایی که به‌دست آورده باعث نمی‌شود ویژگی‌های معرفتی و شناختی وی کاهش پیدا کند. از این جهت حاج قاسم سلیمانی می‌تواند برای مسئولان الگو باشد. هنر حاج قاسم این بود که درعین‌حال که مسئولیت‌های مهمی داشت، اما در بین مردم بود.
تأثیر حاج قاسم سلیمانی در ایجاد وحدت ملی بین اقوام
صفیه شیخ‌بابایی (فرزند حاج اکبر شیخ بابایی) در پایان نشست معرفی و بررسی کتاب «مرد آسمانی» با اشاره به تأثیر حاج قاسم سلیمانی در ایجاد وحدت ملی بین اقوام مختلف گفت: نکته‌ای که در این زمینه باید مورد توجه قرار گیرد، بحث اعتدال است، چون برای برخی افراد این بحث مطرح شده بود که چرا نگاه به سمت بیرون است؟ اما وقتی درباره شخصیت حاج قاسم می‌خوانیم متوجه می‌شویم این‌قدر در داخل کشور به مردم توجه داشتند که در مقایسه با همردههایشان بسیار تأثیرگذار در جامعه دیده شدند. به قلم آوردن این تجارب ارزشمند، جزو اهداف پدرم بود. با توجه خاطراتی که از دوران کودکی و نوجوانی درخصوص فعالیت‌های پدر دارم، میتوانم بگویم در ابعاد کوچکتر، فعالیت‌های حاج قاسم را در اقدامات پدر می‌بینم. خیلی از موارد و اطلاعات تاریخی و اجتماعی پدر از سردار سلیمانی برای ما جذاب است، اما مسیری که حاج قاسم رفته بود، نیاز به اخلاص، فداکاری و دیده نشدن دارد.